ارتفاع استاندارد نصب کلید و پریز

ارتفاع استاندارد نصب کلید و پریز

شاید تصور کنید کلید و پریز را در هر جایی و در هر ارتفاعی می‌شود نصب کرد، اما سخت در اشتباهید. برقکاری ساختمان یکی از تخصصی‌ترین کارها در ساختمان سازی است. کوچکترین سهل انگاری و نادیده گرفتن استانداردهای لازم می‌تواند به قیمت جان و مال افراد تمام شود. برای جلوگیری از این موضوع استانداردهایی برای ارتفاع نصب کلید و پریز در نظر گرفته شده است که شامل موارد زیر می‌باشد :

  1. ارتفاع کلید‌‌های روشنایی : 110 تا 120 سانتی متر از کف
  2. ارتفاع پریز در آشپزخانه : 60 سانتی متر برای ماشین لباسشویی و ظرفشویی و 120 سانتی متر برای سایر مصارف از کف
  3. ارتفاع پریزها در سالن پذیرایی و سایر فضا‌ها : 30 تا 40 سانتی متر از کف
  4. ارتفاع کلید کولر آبی و آیفن : 130 سانتی متر از کف
  5. ارتفاع کلید و پریز در فضاهای باز : 110 تا 120 سانتی متر از کف

روش لوله گذاری و سیم کشی انواع کلید و پریز

1. لوله گذاری و سیم کشی کلید تک پل

با توجه به شکل زیر، مدار کلید تک پل به این شکل است که از قوطی برق کلید یک لوله به لامپ وصل شده که در داخل آن سه رشته سیم وجود دارد. در داخل قوطی کلید دوسیم آبی رنگ دیده می شود که با نوار چسب به هم دیگر متصل شده اند. اینها سیم های نول هستند و باید به هم وصل شوند تا نول موردنظر به لامپ روشنایی برسد. توجه کنید سیم های نول به ترمینال کلید وصل نمی شوند.

سیم های زرد رنگی که در قوطی با نوار چسب به هم وصل شده اند؛ سیم ارت بوده و برای تامین حفاظت و ایمنی  می باشند و در روشن یا خاموش شدن لامپ دخالتی ندارند و در ترمینال کلید هم وصل نمی شوند.

حال نوبت سیم فاز است. همان طور که می بینید یک سیم قرمز رنگ از لوله ورودی وارد پیچ طلایی رنگ کلید شده است و از پیچ نقره ای رنگ کلید یک سیم قهوه ای رنگ به سرپیچ لامپ وصل شده است و در سرپیچ هم سیم آبی و قهوه ای وصل شده و سیم ارت چون سرپیچ پیچ مجزا برای ارت ندارد وصل نمی شود و به صورت آزاد قرار می گیرد.

طریقه ی نصب کلید تک پل

ابتدا قاب میانی کلید را به وسیله ی فازمتر باز کنید و سپس سیم های مربوطه که در بالا گفته شد را در ترمینال کلید نصب کنید و مکانیزم کلید را در قوطی برق قرار داده و پیچ های چنگه را ببندید تا محکم شود. سپس قاب کلید را بسته و در مرحله آخر فیوز مربوطه را از داخل جعبه فیوز وصل کنید.

2. لوله گذاری و سیم کشی کلید دو پل

مشابه با شکل، از جعبه فیوز تا محل نصب کلید دو پل یک لوله قرار می گیرد که از داخل آن سیم های فاز، نول، ارت ( به ترتیب رنگ های آبی، قرمز، زرد) از جعبه به داخل قوطی کلید کشیده می شوند. سپس از کلید دو پل تا محل نصب لامپ اول و از لامپ اول تا محل نصب لامپ دوم لوله گذاری انجام می شود.

ازجای کلید کار گذاشته شده 3 سیم تا محل نصب لامپ اول کشیده می شود، به عنوان مثال (آبی، مشکی، قهوه ای) سیم آبی نول می باشد که برای هر دو لامپ مشترک است و همان طور که در شکل زیر پیداست سیم قهوه ای فاز لامپ اول می باشد و از محل نصب لامپ اول سیم آبی و مشکی به محل نصب لامپ دوم کشیده می شود. سیم مشکی فاز لامپ دوم می باشد.

توجه داشته باشید سیم نول که از جعبه فیوز به داخل کلید کشیده می شود به ترمینال کلید وصل نشده و همان طور که در شکل نشان داده شده مستقیم به سیم نول روشنایی ها وصل می شود.

طریقه ی نصب کلید دو پل

ابتدا قاب میانی را باز کنید. بر روی مکانیزم کلید دو پل یک پیچ طلایی یا قرمز وجود دارد و دو پبچ نقره ای که پیچ قرمز رنگ مختص سیم فاز ورودی (سیم قرمز) بوده و پیچ های نقره ای مختص سیم های متصل به لامپ ها (سیم مشکی و قهوه ای) می باشد. بعد از بستن سیم ها در مکانیزم، مکانیزم را در داخل قوطی قرار داده و پیچ چنگ ها را ببندید تا کلید محکم شود.

3. روش لوله گذاری و سیم کشی کلید تبدیل

اگر می خواهیم یک لامپ مثلاً لامپ راهرو را در ابتدا و انتهای راهرو خاموش و روشن کنیم از دو کلید تبدیل استفاده می کنیم تا بتوان لامپ را از دو نقطه خاموش و روشن کرد.

در لوله گذاری برای کلید تبدیل همان طور که در شکل زیرنشان داده شده ابتدا یک لوله از جعبه فیوز یا کلید دیگری وارد یکی از  کلید ها می شود (مهم نیس وارد کدام یک از کلیدها) و سپس از هر کدام از کلیدها یک لوله به محل نصب لامپ ها کشیده می شود. (لوله گذاری به روش دیگر این است که از جعبه فیوز یک لوله به یکی از کلیدها کشیده می شود و از کلید اول تا کلید دوم هم یک لوله قرار می گیرد و سپس از یکی از کلیدها یک لوله تا محل نصب لامپ ها کشیده می شود.)

روش سیم کشی برای کلید تبدیل

مطابق شکل زیر از داخل هر کدام از کلیدهای تبدیل تا لامپ، هر کدام سه رشته سیم وجود دارد. بهتر است دو رشته از سیم ها هم رنگ باشند (مثل سیم های سبز رنگ بالا). دو رشته سیم هم رنگ را در محل لامپ قطع نکنید و تا کلید بعدی امتداد دهید و از داخل لوله وروردی هم دو سیم فاز و نول (قرمز و آبی) را رد می کنیم.

در تصویر زیر فاز ورودی وارد پیچ طلایی رنگ کلید سمت راست شده است. سپس هر دو پیچ نقره ای رنگ در هر دو کلید به همدیگر متصل شده اند (با سیم های سبز). از پیچ طلایی رنگ کلید سمت چپ یک سیم قرمز رنگ مستقیم به لامپ وصل شده است. سیم نول هم مستقیم به لامپ وصل می شود. 

طریقه ی نصب کلید تبدیل در قوطی کلید هم مشابه کلید تک پل بوده که در قسمت نصب کلید تک پل به این موضوع اشاره شده است.

4. روش لوله گذاری و سیم کشی پریز برق

در لوله گذاری پریز برق ابتدا یک لوله ازجعبه فیوز وارد قوطی پریز برق شده که از داخل این لوله 3 سیم فاز و نول وارت (به ترتیب قرمز، آبی، زرد) تا محل نصب پریز برق کشیده می شود. سپس سیم قرمز را به پیچ سمت راست، سیم آبی را به پیچ سمت چپ و سیم زرد به پیچ وسط متصل می شود و در مرحله بعد مکانیزم داخل قوطی مربوطه قرار می گیرد. سپس پیچ چنگه بسته و محکم می شود. در نهایت در مرحله ی آخر قاب کلید بسته می شود.

انواع قوطی کلید برق

قوطی های کلید برق در ابعاد و انواع مختلف موجود می باشند که با توجه به نوع کلید و پریز انتخاب و نصب می گردند.

1. قوطی مدل قدیمی (شاپوری)

این مدل قوطی کلید به صورت یک مکعب با چهار خروجی لوله ای شکل است که دارای قابلیت استفاده کادر گروهی نمی باشد و فقط می توان این قوطی را به صورت تکی یا چند قوطی مجزا در کنار هم استفاده کرد. در گذشته از این قوطی ها برای قرار گیری کلید و پریزها به صورت مجزا استفاده میشده است.

2. قوطی نوع جدید

این نوع قوطی ها دارای ظاهری متفاوت نسبت به مدل قدیمی می باشند که در دوجنس سفید شفاف با مواد نو و مشکی با مواد درجه دو تولید می شوند. ویژگی اصلی این قوطی ها نسبت به مدل قبلی قابلیت نصب کلید و پریز با کادر دو خانه، سه خانه، چهار خانه و غیره می باشد و همچنین می توان بدون نیاز به گیره فلزی، مکانیزم کلید یا پریز را از هر چهار طرف به قوطی پیچ کرد.

برای قرار گیری قوطی کلیدهای جدید در کنار یکدیگر می توان از رابط هایی استفاده کرد که با به کاربردن آنها امکان تنظیم فاصله ی دو کادر فراهم می گردد. همچنین ویژگی دیگر این محصولات این است که به صورت کشویی کنار هم جای می گیرند و میتوان از آنها برای نصب کادرهای دو خانه به بالا استفاده کرد.

3. قوطی های فلزی

این نوع قوطی کلید ها در دومدل معمولی و MK می باشند که ساخته شده از ورق گالوانیزه با استاندارد اروپا می باشند و در چند سال اخیر به دلیل کیفیت و ابعاد استاندارد، از قوطی های پر فروش بازار محسوب می شود.

قوطی گالوانیزه MK در ابعاد مختلف و با توجه به نیاز پروژه مورد استفاده قرارمی گیرد. یکی از کاربردهای رایج قوطی کلید MK نصب کلیدهای هوشمند می باشد. برای نصب این کلید ها از قوطی کلید با ارتفاع 5 سانتی متر استفاده می شود.

اصول لوله گذاری برق

  • ابتدا با توجه به نقشه های برق که توسط طراح سازمان نظام مهندسی تهیه و به تایید این سازمان رسیده است محل نصب قوطی های کلید و پریز علامت گذاری و شیار زنی می گردد.
  • سپس قوطی کلیدهای مربوطه داخل دیوار کار گذاشته می شود، مد نظر باشد قوطی های کلید برق در ابعاد و انواع مختلف موجود می باشد که با توجه به نوع کلید وپریز انتخاب و نصب می گردد. همچنین قوطی ها باید با گچ تمام شده تراز نصب شوند.
  • با توجه به رعایت اصول استاندارد و استفاده کلید و پریزهای برق در مکان های مختلف، قوطی کلیدها در ارتفاع و فاصله های مشخصی نصب می گردند. لوله کشی هایی که در دیوار و سقف، کف سازی بتن و … بصورت دفنی اجرا می گردد از نوع لوله کشی توکار محسوب می شود.
  • استفاده از لوله های پلی آمید و یا سایر لوله های پلاستیکی که در معرض آتش سوزی مشتعل شده و می سوزد بطور کلی ممنوع است.
  • استفادهاز لوله های زیر در سیم کشی همه نوع ساختمان مجاز است:
  • لوله فولادی  pg از نوع سیاه یا گالوانیزه
  • لوله فولادی خرطومی گالوانیزه بدون روکش (pg)
  • لوله فولادی خرطومی گالوانیزه با روکش پی وی سی (pg)
  • لوله پلاستیکی صلب از نوع غیر خودسوز
  • لوله پلاستیکی خرطومی از نوع غیر خود سوز (استفاده از این لوله در ساختمانهای غیر صنعتی به صورت روکار غیر مجاز است)
  • اندازه لوله ها با توجه به قطر داخلی آنها باید با احتساب تعداد سیم ها، قطر آنها، طول لوله و تعداد خم های موجود در آن به نحوی انتخاب شود که انجام سیم کشی بدون مصرف نیروی بیش از حد امکان پذیر باشد و در عایق بندی سیم ها ساییدگی یا پارگی ایجاد نشود. بایستی نسبت قطر داخلی لوله به قطر دسته سیم ها و با قطر کابل چند رشته ای حداقل برابر 3/1 باشد.
  • لوله ها باید هنگام نصب خالی باشند و سیم ها یا کابل ها پس از تکمیل و پایان لوله کشی و اتمام نازک کاری به داخل آنها هدایت شوند.
  • لوله گذری به صورت مورب روی دیوارها کاملا ممنوع است.
  • در طول هر قسمت از لوله کشی که بین دو جعبه تقسیم یا وسیله ای مشابه قراردارد نباید بیش از چهار خم 90 درجه جمعا 360 درجه وجود داشته باشد؛ در غیر اینصورت باید از جعبه تقسیم کششی استفاده کرد.
  • پس از انجام لوله گذاری بایستی تمامی مراحل به تایید ناظر برق ساختمان برسد.

خلاصه ای از اصول استاندارد نصب کلید و پریز برق

  • ارتفاع مناسب کلیدهای روشنایی از کف ساختمان بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌ متر است.
  • ارتفاع مناسب پریزها در آشپزخانه ۶۰ و ۱۲۰ سانتی‌ متر است.
  • ارتفاع مناسب پریزها در حمام ۱۲۰ سانتی‌ متر است.
  • ارتفاع مناسب کلید کولر آبی  ۱۳۰ سانتی‌ متر است.
  • فاصله پریزهای تلفن و آنتن مرکزی از کف بین ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌ متر است.
  • ارتفاع مناسب پریزهای برق پذیرایی بین ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر از کف است. معمولاً اتاق خواب و هال و پذیرایی از نظر ارتفاع کلید و پریز یکسان کار می‌شوند.
  • به طور معمول برای هر اتاق خواب حداقل ۲ عدد پریز برق نصب می‌شود.
  • در سرویس بهداشتی رعایت یک حد فاصل تقریباً ۳۰ سانتی‌متری بین پریز و روشویی الزامی است.
  • فاصله جعبه فیوز از کف ساختمان باید بین ۱۶۰ تا ۱۷۰ سانتی‌متر باشد.
  • فاصله جعبه فیوز از لوله‌‌های آب و گاز باید ۱ متر باشد.
  • فاصله پنل و گوشی آیفون از کف باید ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر باشد.
  • فاصله آویز لامپ‌‌ها از سقف ساختمان باید ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌ متر باشد.
  • فاصله کلیه قوطی‌‌ها از چهارچوب درب باید بین ۱۰ تا ۲۵ سانتی‌ متر باشد.
  • پریزهای مختص لباسشویی و اجاق گاز باید در ارتفاع پایین و حداقل ۶۰ سانتی متر نصب شوند.
  • از پریز اجاق باید یک برق (فاز و نول وارت) به صورت مستقیم برای هود کشیده شود.
  • یک پریز تلفن و همچنین یک پریز برق نیز باید در قسمت اپن و روی دیوار قرار داده شود.
  • کلید روشنایی سقفی آشپزخانه باید نزدیک ورودی آن باشد.
  • در اطراف ظرفشویی نباید هیچ پریزی نصب نمود.
  • فاصله کلید از چهارچوب درب می‌تواند بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌ متر انتخاب شود ولی هر فاصله‌ای انتخاب شد باید در کل ساختمان همان فاصله اجرا شود و کلید و پریز سمت لولای در نصب نشود.
  • فاصله کلید و پریز از شیر گاز حداقل ۵۰ سانتی‌ متر باشد به شرط اینکه پریز در بالای شیر گاز نصب شود چنانچه پریز سمت چپ یا راست یا زیر شیر گاز نصب شده باشد رعایت فاصله حداقل ۱۰ سانتی‌ متر کافی است.
  • پریزهای روی کابینت از روی کابینت ۲۰-۳۰ سانتی متر
  • پریزهای یخچال و فریزر از کف ۱۱۰-۱۲۰ سانتی متر
  • پریزهای ماشین لباسشویی از کف ۶۰-۸۰ سانتی متر
  • گوشی آیفون از کف ۱۳۰-۱۵۰ سانتی متر
  • روشنایی دیواری مثل مهتابی دیواری از کف ۲۱۰ سانتی متر
  • تابلو فیوز از کف ۱۶۰-۱۷۰ سانتی متر